De Roos van Leary

Waarom loopt een gesprek soms verkeerd?  

Je voelde je ondergesneeuwd of de ander ging juist helemaal achterover zitten met een houding van "laat maar gaan". Hoe kan dat? Timothy Leary heeft daar onderzoek naar gedaan, al in 1957.  Hij stelde vast dat gedrag gedrag oproept, het is actie-reactie. Hij liet dat zien over twee assen:

De assen van de Roos van Leary

• De horizontale as staat voor de relatie die iemand met een ander heeft: is deze gericht op "samen met elkaar", de samenwerking zoeken, of juist tegenover elkaar - vijandigheid, andere belangen dan wederzijdse acceptatie.

• De verticale as  staat voor de mate waarin iemand dominant is ten opzichte van de ander. "Onder" gedrag betekent dus dat de ander nauwelijks gericht is op beïnvloeding van de ander.

Hoe ging een moeilijk verlopend gesprek? Waar zat jij? Onderstaand figuur kan  helpen:

• "Boven" is de kant van leiden. 

• "Samen" is de kant van andermans belang

• "Onder" is de kant van volgen

• "Tegen" is de kant van eigenbelang

Hoe zat jij in het gesprek? Was dat rechts op de samenwerkings-as of stelde je je anders op? Hoe zat de ander in het gesprek?  Leary stelde vast dat:

• Samen-gedrag roept samen-gedrag op

• Tegen-gedrag roept tegen-gedrag op

• Boven-gedrag roept onder-gedrag op

• Onder-gedrag roept boven-gedrag op

Dus als iemand zich zeer dominant - "Boven" -  opstelt kan dat er toe leiden dat je je sterk aan de "onder" kant gaat begeven in je communicatie. Dat is niet goed of fout, dat is wat er gebeurd.

Als jullie alle twee in hetzelfde kwadrant zaten, kan het juist super-gezellig zijn geweest of helemaal niet!  Zo kun je in een machtsstrijd belanden wanneer jullie alletwee sterk "boven" gedrag vertoonden, het autoritaire.  Of er komt niets uit, doordat jullie alle twee in het "afhankelijk" gebied zaten.

Hoe doorbreek je dit?

Allereerst is bewustzijn over waar de ander in dit model zit enorm belangrijk. Je bewust zijn of de ander in de "samen"-stand zit of juist in de "tegen"-stand is belangrijk om het vervolg van het gesprek te overzien. Ook kan helpen te weten waar de ander op dat moment behoefte aan heeft.  Dit model geeft houvast:

De buitenste cirkel geeft aan wat de ander wil in het gesprek. Je kunt dat in je gesprek adresseren, waardoor de ander zich gehoord voelt.  Je kunt ook met de buitenste cirkel expliciet maken wat jij in het gesprek wilt.  Daardoor kun je tot elkaar komen  mits het binnen jou doelstelling van het gesprek blijft. En dat laatste is niet eenvoudig en vraagt oefening. 

Er is natuurlijk nog veel meer over te zeggen en oefening baart kunst. Wil je er meer over weten? Neem dan contact met me op.